زندگی‌نامه ماهاتما گاندی
ماهاتما گاندی از فقیدان و بزرگان دولت هند به شمار رفته که با اعتقاد راسخ و انتخاب طرق صحیح سبب استقلال کشور خود شد. ساده زیستی گاندی همواره زبانزد عام و خاص بود و باور وی به برابری و برادری او را به پیامبر صلح وقت بدیل کرد.
هنوز که هنوز است نام ماهاتما گاندی در خیابان‌های برخی کشورها نظیر ایران یادآور قیام غیرخشونت آمیز اوست. از دیرباز تاکنون زندگی باپو (پدر ملت) الهام بخش بسیاری از کتب و فیلم‌ها شده است. با این حال، ترور روح بزرگ یکی از وقایع دلخراش تاریخ محسوب شده که هندوها را تنها گذاشت.
دوران کودکی تا نوجوانی و ازدواج ماهاتما گاندی
مهانداس کارامچاند گاندی روز 2اُم اکتبر سال 1869 در شهر گجرات ِ هند متولد شد. ماهاتما گاندی در خانواده‌ای هندو که جزء بازرگانان وقت بودند، رشد یافت. در آن زمان به طبقه تجار هندو طبقه "وایشا" نیز می‌گفتند. با اندک جستجو در زندگی‌نامه ماهاتما گاندی می‌توان دریافت، بیشتر زندگی وی متاثر از دامان مادری ایثارگر بوده که بر روی نحوه حیات او حتی تا زمان مرگ هم تاثیر گذاشته است. گفتنی است که پدر ماهاتما گاندی کارمند ساده‌ای بوده است.
با آنکه ماهاتما گاندی جزء طبقه وایشا شمرده می‌شد اما از دوران کودکی تحت تاثیر آیین جین هندو سعی در خودسازی نمود و طرق بی‌آزاری نسبت به موجودات زنده، روزه‌داری و خام گیاه‌خواری را پیشه گرفت.
ازدواج زودهنگام ماهاتما گاندی در سن 13 سالگی اتفاق افتاد. وی در نوجوانی با دختری به نام کاستوریا ازدواج کرد و تا اواخر عمر خود با او ماند. از آنجا که ماهاتما گاندی و کاستوریا که گاها او را "با" صدا می‌زدند، هر دو کم سن و سال بودند از حمایت پدر و مادر گاندی برخوردار بودند.
دوران جوانی و سفر به انگلستان
ماهاتما گاندی تا زمان تحصیلات مقدماتی در هند به سر می‌برد اما پس از مرگ پدر با همسر خود راهی انگلستان شد. وی تحصیلات عالی خود را در رشته حقوق مدنی ادامه داد. زندگی در انگلستان بنا به آیین و سنن انگلیسی‌ها گاندی را با مشکلات زیادی روبرو کرده بود. او که پیش از عزیمت برای مادرش قسم خورده بود از خوردن گوشت و الکل بپرهیزد و از روابط جنسی دوری کند، طی مطالعات بوداگرایی شیوه آیین برهمنی را پیشه کرد.
اندیشه و مسلک گیاه‌خواری
یکی از تغییرات برگزیده ماهاتما گاندی که از سختی‌های دوران حیات وی در انگلستان نشئت می‌گرفت، انتخاب اندیشه و مسلک گیاه‌خواری بود. وی که به توصیه صاحب خانه خود به رستوران گیاه‌خواران هدایت شد، به زودی با یک انجمن گیاه‌خواری آشنا و با اعضای فلاسفه الهیات که همه آنان نیز خام‌خوار و گیاه‌خوار بودند انس گرفت.انتخاب اندیشه و مسلک گیاه‌خواری از نگاه ماهاتما گاندی مسئله ساده‌ای نبود. او با پیشه کردن چنین شیوه‌ای خود را گسیخته از لذت‌های مادی و جسمانی نشان داد.
بازگشت به هند
ماهاتما گاندی پس از مدت‌ها به سرزمین خود هند بازگشت. او در ابتدا تلاش کرد تا حرفه مرتبط به تحصیلات خود را پیش بگیرد اما موفقیت چندان در امر وکالت حاصل نشد. پس از آن ماهاتما گاندی تلاش کرد تا به طور پاره وقت در یک دبیرستان مشغول به تدریس شود. وی سپس به شهر راجکوت عزیمت کرد و طی اقامت خود مشغول عریضه‌نویسی برای شاکیان شد اما به دلیل غیرقانونی بودن شغل مجبور به کنار گذاشتن آن شد.
عزیمت به آفریقای جنوبی و کلید خوردن اندیشه سیاسی
ماهاتما گاندی پس از گذراندن مطالعات و تحصیلات عالی خود در انگلستان و بازگشت به هند برای تمرین امر وکالت به آفریقای جنوبی عزیمت کرد. گاندی 21 سال را در آفریقای جنوبی گذراند. وی در طول دوران سفر خود همواره از مشاهده و تجربه بی‌عدالتی‌ها و تبعیض نژادی که اکثر ملت آفریقای جنوبی را تحت تاثیر قرار داده بود، در ناراحتی به سر می‌برد. او این مسائل را بی‌شباهت به تجارب هندوها نمی‌دانست.
می‌توان به جرات گفت، این سفر اندیشه سیاسی وی را کلید زد. نخستین مبارزات سیاسی و اعتصابات او در آفریقای جنوبی شکل گرفت. همچنین وی نام ساتیاگراها به معنای محکم گرفتن حقیقت را برای اقدامات غیرخشونت آمیز برگزید.
یکی از اقدامات درخشان گاندی که در کنار قیام غیرخشونت آمیز وی، حمایت از انگلیسی‌ها تحت شرایط خاص بود. او با در نظر داشتن برابری سعی در حمایت آنان کرد و مدال افتخار را از آن ِ خود کرد.
آغاز مبارزات غیرخشونت آمیز سیاسی
ماهاتما گاندی پس از سکونت در آفریقای جنوبی به هند بازگشت. سفر و اقامت در آفریقای جنوبی که ذهن گاندی را لبریز از اندیشه مبارزات سیاسی کرده بود، مقام پیشوای مبارزات جنبش ملی هند را بر عهده گرفت.
ماهاتما گاندی در طول رهبری خود تلاش کرد تا اقدامات غیرخشونت آمیز نظیر اعتصابات ملی یک یا دو روزه را سازمان‌دهی کند. شکل و نحوه صورت‌گیری این مبارزات به گونه‌ای بود که انگلیسی‌ها در عین اعتراض هرگز نتوانستند با آن‌ها مخالفت کنند. اقدامات غیرخشونت آمیز علاوه بر نشئت گرفتن از تفکر مذهبی هندو نشان از نبوغ ذاتی و انسانیت ماهاتما گاندی داشت.
شرح شیوه مبارزه غیرخشونت آمیز ماهاتما گاندی
واژه عدم خشونت واژه‌ای پر از مفاهیم معنوی در تفکر مذهبی هندوست که تحت عنوان آهیما نیز شناخته شده است. اگرچه مضمون عدم خشونت در بسیاری از ادیان دیگر نظیر بودا، یهود، مسیحی و زرتشتی دیده شده اما واقعیت این است که ماهاتما گاندی با اعتقادات و باورهای راسخ خود به واژه و امر مبارزه غیرخشونت آمیز رنگ حقیقت پاشیده است.
ماهاتما گاندی جزء افرادی است که اقدامات غیرخشونت آمیز برای رسیدن به هدف را ملزوم به داشتن باور و شهامت می‌داند. وی خلاف دیگر سیاسیون استقلال را حق هندی‌ها نمی‌دانست. گاندی بر این باور بود هندی‌ها در صورت ثابت نمودن سزاوار بودن استقلال حق داشتن آن را دارند. در عین حال، ماهاتما گاندی هرگز اشاره‌ای بر سرنگونی مستقیم انگلستان نکرد. او با دامن زدن به اقدامات و مبارزات غیرخشونت آمیز خواستار استقلال هند بود. این موضوع را می‌توان در رفتار وی حین مواجه شدن با خشونت و یا شورش در اعتصابات مشاهده کرد. گاندی بلافاصله پس از مشاهده هرگونه اقدامات خشونت آمیز و شورش مبارزات و اعتصابات را لغو می‌کرد.او بر این باور بود شورش و کشتار در اقدامات مبارزه نشانگر آماده نبودن هند است.
مروری بر مبارزات سال‌های 1921 تا 1925
ماهاتما گاندی در سال 1921 مقام رهبری کنگره ملی هند را از آن خود کرد. و پس از آن در برابر تحریم کالای خارجی مبارزات خود را آغاز نمود. چنین مبارزاتی برای او بهای سنگین در پی داشت و او به 6 سال حبس محکوم شد.
ماهاتما گاندی طی 6 سال حبس به مطالعه آثار فقیدان و بزرگان نظیر تولستوی، تورو، بیکن، امرسون، کارلایل و راسکین پرداخت. سپس بیماری آپاندیس گاندی منجر به آزادی وی گشت. وی در سال 1925 نخستین روزه سیاسی خود را علیه هم پیمانان خود فرا گرفت. این روزه 7 روز به طول انجامید.
راه پیمایی نمک برای استقلال هند
نقطه عطف ماهاتما گاندی در راه پیمایی نمک سال 1930 از نگاه جهانیان قابل تحسین است. وی به منظور حفظ وحدت مسلمین و هندوها یک ماه روزه گرفت و به نشان اعتراض در برابر قانون مالیاتی نمک به همراه چندصد هزار تن از احمد آباد تا ساحل داندی راه پیمایی کرد تا از آب دریا نمک بگیرند. این راه پیمایی نظر بسیاری از جهانیان را معطوف خود کرد. سرانجام انگلیسی‌ها وارد مذاکره شدند و گاندی موفق شد استقلال را از آن ِ هند کند.
مذهب ماهاتما گاندی
ماهاتما گاندی از معدود سیاسیون بود که فلسفه دین را در حقیقت و عشق می‌دانست. وی هیچ‌گاه خود را محدود به ادیان نکرد و رمز موفقیت را در پاک سازی رفتارهای غیرصحیح در هر آیین و سنن می‌پنداشت.گاندی همواره در پی حقیقت که از آن با عنوان ساتیا یاد می‌کرد، بود. و تمام زندگی خود را وقف حقیقت نمود. او در این راه شیوه‌های بسیاری نظیر گیاه‌خواری، ساده زیستی، تجرد، امساک، آرامش درونی و روزه را پیشه کرد. او ابتدا بر این باور بود که حقیقت خداست و سپس با مطرح کردن خداوند حقیقت است، دیدگاه خود را اصلاح کرد.
ماهاتما گاندی و اعتقاد به امام حسین (ع)
ماهاتما گاندی طی مبارزات سیاسی غیرخشونت آمیز خود درباره امام حسین (ع) و نحوه قیام او مطالعات زیادی کرد. وی همواره در تلاش بود برگی از صفحات قیام تکرارنشدنی آن امام بزرگوار را سرمشق طریق خود و هند کند.
ماهاتما گاندی گفته است: من برای هندوها چیز تازه نیاوردم اما مطالعات من حول قهرمانان کربلا را تقدیم به ملت هند می‌کنم. اگر بخواهیم هند مستقل و پیروز شود، همه ما باید راهی را برویم که امام حسین (ع) رفت. من زندگی امام حسین (ع) آن شهید بزرگوار در اسلام را با دقت مطالعه کرده‌ام. بر من روشن شده اگر هند بخواهد کشوری مستقل و پیروز شود باید از سرمشق امام حسین (ع) درس بگیرد."وی در جایی دیگر حول پیشرفت اسلام گفته است: "پیشرفت اسلام مبتنی بر تکیه به شمشیر نبوده؛ بلکه با ایثارگری امام حسین (ع) به دست آمده است."
ترور و مرگ روح بزرگ
ترور دلخراش ماهاتما گاندی از وقایع اسف بار تاریخ جهان و بالاخص هند به شمار می‌رود. ماهاتما گاندی که خود پیامبر صلح و برابری شناخته می‌شد، چندین بار مورد سوء قصد قرار گرفت و نهایتا در کمال بی‌عدالتی توسط یک هندوی افراطی کشته شد.مرگ ماهاتما گاندی و طرز کشته شدن وی با ضرب 3 گلوله توسط ناتورام قادسی واقعه تاسف انگیزی بود که او را در سن 79 سالگی حین عزیمت به عبادتگاه از پا در آورد. با ترور ماهاتما گاندی بسیاری از جهانیان به خصوص هندی‌ها در سکوت غم انگیزی فرو رفتند. هند با مرگ روح بزرگ به عزا نشست.
مطلب پیشنهادی :