شعر یکی از هنر های ادبی است که به وسیلهٔ کلمات و عبارات انتخاب شده و با توجه به نظم و ریتم معین، احساسات، افکار و تجارب نویسنده را از طریق تصویر سازی زبانی بیان می‌ کند. انواع مختلف شعر با توجه به ویژگی‌ های خاص خود دارند. در این بخش از توپ تاپ به برخی از انواع شعر اشاره خواهیم کرد و نمونه‌ هایی از هر نوع را بررسی خواهیم کرد :

1. **غزل**:

- مثال:

از دیده مرا چشمانت کم نشود

تا تیر دلم ز صد جگر خرم نشود

(مولوی)

2. **قصیده**:

- مثال:

کشتی اندر آب شد و گم شد میان

در هوای عشق ز افلاک افکند

(خیام)

3. **مثنوی**:

- مثال:

نیستی از من بیرون، من ز تو نیستم

تو ز من بیرونی، یا من ز تو؟

(مولوی)

4. **سونت**:

- مثال:

زمین و زمان به چرخش مدام

بر یک سوی دائم نیامد دام

(سعدی)

5. **اوده‌ شعر**:

- مثال:

برگرفته از آب و گل چهره

چون چمن طرازت افتاد

(هشتامی)

6. **شعر عامیانه**:

- مثال:

در خیابان باد از روی گل‌ ها می‌ رقصد

گردابی از شعر در دل من می‌ پیچد

(فروغ فرخزاد)

7. **شعر مذهبی**:

- مثال:

حسن و حسین، دو نیکوبخته کوی

در دین و در دنیا همیشه پیروی

(عطار نیشابوری)

8. **شعر اجتماعی**:

- مثال:

آزادی را بخواهیم، از جهانی بی‌ حیثیت

باید برود ظلم و جور از جهان شهرهایت

(سیمین بهبهانی)

همچنین شعر در انواع دیگری نیز می‌ آید، از جمله شعر حماسی، شعر سرایتی، شعر تصوفی و غیره. هر نوع شعر ویژگی‌ ها و استفاده‌ های خاص خود را دارد و نوع شعری که یک شاعر انتخاب می‌ کند، به موضوع و هدف او بستگی دارد.

در بالا مثال‌ هایی از انواع مختلف شعر داده‌ ایم. البته، هر نوع شعر خودش ویژگی‌ ها و توضیحات خاص خود را دارد. اینجا مثال‌ های بیشتری ارائه می‌ دهیم و توضیحاتی بیشتر در مورد هر نوع از شعر ارائه میکنیم :

1. **غزل**:

- مثال:

در خورشید و مهتابی که از نظر من
چون رخ تو است هر دو، دیگر کم نشود

- توضیح: غزل از جمله نوعی شعر عاشقانه است که اغلب به عشق و عشق‌ آلودگی اشاره دارد. از غزل استفاده می‌شود تا احساسات و اندیشه‌ های عشاق به زیبایی و عاطفه بیان شود.

2. **قصیده**:

- مثال:

از نام و ننگ مردمان نام می‌برم
و از بی‌نامی‌ام عاری نمی‌شود

- توضیح: قصیده شعری است که اغلب موضوعات جامعه‌شناسی، اجتماعی و سیاسی را مطرح می‌کند. این نوع شعر به طور عمومی ترکیبی از تحسین، انتقاد و نگرانی‌های شاعر در مورد مسائل عمومی دارد.

3. **مثنوی**:

- مثال:

دل به او دهی، او دلت دیگر ندهد
عمر به او دهی، او عمرت دیگر ندهد

- توضیح: مثنوی یک نوع شعر است که از دو مصرعه‌ها (بیت) تشکیل شده است. این شعر به عنوان یک معنوی و مذهبی مفهوم‌آ موز به کار می‌ رود.

4. **سونت**:

- مثال:

دل می‌ بریم بی‌دل، دل بردن دریغ نیست
بگو که برویم به دلی دیگر نیست

- توضیح: سونت یک شعر در قالبی معمولاً چهار مصرعه (رباعی) است و معمولاً برای بیان احساسات عمیق و عشقی استفاده می‌ شود.

5. **اوده‌ شعر**:

- مثال:

خداوندا تو را شکر
که من از همه مردان جهان
جلادانه تر و سرسختانه تر عاشقم

- توضیح: اوده‌ شعر معمولاً به سبکی ساده و مستقیم است و از زبان مردمی برخوردار است. این نوع شعر معمولاً برای بیان احساسات شخصی و عاشقانه استفاده می‌شود.

6. **شعر عامیانه**: 

- مثال:

یاران عشق، چون عاشقانه بنوازند
شب شد، بیا که ستارگانه بنوازند

- توضیح: شعر عامیانه از واژگان و عبارات عامیانه استفاده می‌کند و به عنوان شعر مردمی شناخته می‌شود.

7. **شعر مذهبی**:

- مثال:

پروردگارا، در این جهان پر از گناه
ما را هدایت کن به راه رستاخیز

- توضیح: شعر مذهبی اغلب به موضوعات معنوی، اخلاقی و دینی می‌پردازد و برای ابراز ایمان و ارتباط با معنویت به کار می‌رود.

8. **شعر اجتماعی**:

- مثال:

در کوی تاریک تاریخ، مردم می‌ جنگند
برای آزادی و حقوق که برای همه است

- توضیح: شعر اجتماعی به موضوعات اجتماعی، سیاسی و انسانی می‌ پردازد و اغلب برای انتقاد از نقص‌ های اجتماعی و حقوق بشر استفاده می‌شود.

شعر یک هنر زبانی و ادبی گسترده است و می‌ تواند به شکل‌ های متعددی برای انتقال احساسات، اندیشه‌ ها، و پیام‌ های مختلف مورد استفاده قرار گیرد. انتخاب نوع شعر و مضمون آن به شخصیت و هدف شاعر بستگی دارد. هر نوع شعر از زبان و ساختار معینی برخوردار است و شاعران از این انواع برای ارتقاء هنر خود و بیان خود به طریقی مناسب استفاده می‌ کنند.

تحقیق درباره انواع قالب شعر :

شعر، همواره به عنوان یک هنر زبانی و ادبی، از انواع مختلفی از قوانین و قواعد شعری پیروی می‌ کند. این قوانین و قواعد به عنوان "قالب شعری" شناخته می‌ شوند و به شاعران کمک می‌ کنند تا ساختار و نظم شعر ها را مشخص کنند. در ادامه این مطلب از توپ تاپ ، به برخی از انواع مهم قالب‌ های شعری اشاره می‌ کنیم و توضیحات کاملی در مورد هر یک ارائه می‌ دهیم:

1. رباعی (Quatrain):

-توضیح: رباعی یک نوع شعر است که از چهار مصرعه تشکیل شده است. مصرعات در این نوع شعر معمولاً به ترتیب AABA یا ABCB قرار می‌ گیرند. رباعی‌ ها در شعر فارسی و انگلیسی بسیار معمول هستند.

مثال (شعر فارسی):

دل در بیابان هوایی پر از طلب است
جان در خانه تنگی‌ای پر از کشت و زرع است
چشم در چشم، آن کس که از عشق تو می‌سوزد
این جا جز زارعانی به کسی نیست کار

2. غزل (Ghazal):

توضیح: غزل از شعر های عاشقانه و عاطفی است. معمولاً در این نوع شعر، شاعر احساسات عشق، انتظار و جدایی خود را بیان می‌کند. غزل معمولاً شامل بیت‌ های مستقلی است که هر کدام موضوع خود را دارند.

مثال (شعر فارسی):

دلم را به شوق آن لبان زرافشانی
غنچه‌های لب تو خوش برآمد از جانی

3. سونت (Sonnet):

توضیح: سونت نوعی از شعر انگلیسی است که معمولاً شامل چهارده خط است. دو نوع معروف از سونت‌ ها عبارتند از سونت پترارک (Petrarchan Sonnet) که شامل دو بخش است و سونت شکسپیر (Shakespearean Sonnet) که دارای ساختار سه چهاربندی و یک دوبندی است.
مثال (سونت شکسپیر):

Shall I compare thee to a summer's day? (خودت را با یک روز تابستان مقایسه کنم؟)
Thou art more lovely and more temperate (تو زیباتر و معتدل‌تری)
Rough winds do shake the darling buds of May (بادهای خشن شکفته‌های دوست‌داشتنی ماه مه را لرزان می‌کنند)
And summer's lease hath all too short a date (و اجاره تابستان خیلی کوتاه‌مدت است)

4. غزلیه (Ode):

توضیح: غزلیه شعری ستایشی و معنوی است که معمولاً به شیء یا مفهومی خاص اختصاص دارد. این نوع شعر معمولاً با سبکی بلند و مترقی نوشته می‌شود.

مثال (شعر انگلیسی از جان کیتس):

Ode to a Nightingale
Thou wast not born for death, immortal Bird! (تو برای مرگ متولد نشده‌ای، پرنده‌ی جاودان!)
No, no, go not to Lethe, neither twist (نه، نه، به لته نرو، نه راستش کن)
Wolf's-bane, tight-rooted, for its poisonous wine; (ریشه‌ی گیاهی سمی به نام وولفس‌بین نخواهد چرخید)
Nor suffer thy pale forehead to be kiss'd (و نگذار که پیشانی زردت)
By nightshade, ruby grape of Proserpine; (توسط پیچاک، انگور سرخی که پرسفونه پروراند)

5. تری‌کا (Tercet):

توضیح : تری‌ کا یک قالب سه‌ خطی است که معمولاً از سه مصرعه پی در پی تشکیل شده است. در تری‌کاها می‌توان مفاهیم متفاوتی را ترکیب کرد.

مثال (شعر فارسی):

ای دل، هنگام تنهایی، گفته‌ای هر دم
یا دوست همدم من باش یا من دوست تو
تو تنهایی طاقت‌آراستهٔ ایامی؟

6. کوپلت (Couplet):

توضیح: کوپلت شعری است که از دو مصرعه تشکیل شده و مصرعات معمولاً به ترتیب تکراری هستند. این نوع شعر معمولاً در قالب‌ های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مثال (شعر انگلیسی از الکساندر پوپ):

A little learning is a dangerous thing

(یادگیری کم چیز خطرناکی است)

Drink deep, or taste not the Pierian spring

(به عمق نوش کن، یا آن را هیچ‌ گاه امتحان نکن)

There shallow draughts intoxicate the brain

(در اینجا نوشیدن مقداری کم مغز را مست می‌ کند)

And drinking largely sobers us again

(و نوشیدن بیشتر ما را باز می‌ آورد.)

7. فلزی (Sestet):

توضیح: فلزی یک شعر شش‌خطی است و معمولاً در کنار یک برگه (سونت) به کار می‌رود. این نوع شعر معمولاً برای ارائه تحلیل، نقد، یا تکمیل موضوع اصلی استفاده می‌شود.

مثال (شعر انگلیسی از جان میلتن):

For none can express thee, though all should approve thee

(زیرا کسی نمی‌ تواند تو را توصیف کند، هر چند همه تو را تصویب کنند)

I love thee so, dear, that I only reprove thee

(عزیزم، من تو را تا این حد دوست دارم که تنها تو را ملامت می‌کنم.)

8. سونتت (Sestina):

-توضیح: سونتت نوعی از شعر پیچیده است که معمولاً شامل شش ستون و یک آخرین خط (آلیت) است. از شمارش خطوط در سونتت به سبک خاصی استفاده می‌شود. به جای استفاده از قواعد تکراری برای مصرعات، از تکرار کلمات خاص در طول سونتت استفاده می‌شود.

مثال (شعر انگلیسی از الیزابت بیشوپ):

Time to plant tears

(زمان کاشت اشک)

says the almanac

(می‌گوید تقویم)

The grandmother

(مادر بزرگ،)

(with eyes like the sky: like frost:)

(با چشمانی مانند آسمان: مانند سرمای:)

weeps to the feet of her family

(به پای خانواده‌اش گریه می‌کند.)

هنر شعر تنوع زیادی از قالب‌ های شعری را به ارمغان می‌ آورد و هر یک از این قالب‌ ها از زبان و ساختار مختلفی استفاده می‌ کنند تا مضامین خود را به شیوه‌ های مختلفی بیان کنند. این تنوع از زیبایی‌ شناسی شعر، از زمینه‌ ای برای ابتکار و خلاقیت شاعران برای ایجاد اثر های منحصر به فرد استفاده می‌کند.