از کجا بفهمیم شیرخشک به نوزاد نمی سازد؟
کودک از لحظه ای که به دنیا می آید نیاز به غذایی خاص دارد که همان طور همه می دانند بهترین و مفید ترین غذای نوزاد شیر مادر است. اما گاهی اوقات به دلایل مختلف مادر مجبور می شود از شیرخشک استفاده کند. همیشه یک نگرانی وجود دارد و آن اینکه از کجا بفهمیم شیرخشم به نوزاد نمی سازد؟ جواب این سوال را مفصل در این نوشته خواهیم داد ولی ناسازگاری شیرخشم به نوزاد علائمی به دنبال دارد که در حین مشاهدۀ آنها باید بلافاصله بدون اینکه خودتان خودسرانه اقدامی انجام دهید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک مناسب ترین شیرخشک را برای فرزند شما معرفی می کند.
تشخیص
اینکه آیا شیرخشک به نوزاد نمی سازد ، معمولاً از طریق مشاهده علائم خاص در
نوزاد انجام می شود.
در اینجا برخی از نشانه هایی که می توانند دلالت بر این داشته باشند که شیرخشک برای یک نوزاد مناسب نیست، آورده شده است:
1. ناراحتی هنگام تغذیه یا بلافاصله پس از آن: گریه یا ناراحتی شدید در حین یا پس از تغذیه می تواند نشانه ای از ناسازگاری با شیر خشک باشد.
2. مشکلات گوارشی: شایع ترین علائم عبارتند از اسهال ، یبوست ، استفراغ یا نفخ. تغییرات در مدفوع نوزاد نیز می تواند نشان دهنده مشکل باشد.
3. بروز راش یا بثورات پوستی: بروز راش های پوستی یا اگزما می تواند نشانه ای از واکنش آلرژیک به مواد موجود در شیرخشک باشد.
4. مشکلات تنفسی: در موارد نادر ، واکنش های آلرژیک می تواند منجر به مشکلات تنفسی شود. این می‌تواند شامل خس‌خس سینه یا تنفس سریع باشد.
5. بی قراری و کم خوابی: اگر نوزاد به طور غیر معمولی بی قرار شود یا مشکل خواب داشته باشد، ممکن است این به دلیل عدم تحمل شیر خشک باشد.
6. کاهش یا عدم افزایش وزن: اگر نوزاد به اندازه کافی وزن اضافه نکند یا وزنش کاهش یابد، این می‌تواند نشانه‌ای از مشکل در هضم شیر خشک باشد.
در
صورت مشاهده هر یک از این علائم ، مهم است که با پزشک کودک مشورت کنید.
پزشک می تواند علت دقیق مشکل را تشخیص دهد و توصیه های مناسبی ارائه کند ،
از جمله تغییر نوع شیرخشک یا تجویز درمان های خاص. همچنین ، برای اطمینان از
سلامت کلی نوزاد ، پیگیری منظم وضعیت رشد و تغذیه آن توسط متخصص اطفال
توصیه می شود.
مقدمه
بهترین و مناسب ترین غذا برای یک کودک شیر مادر است.شیر مادر، موجب جلوگیری از انواع بیماری های شایع می شود. هیچ شیری نمی تواند جایگزین مناسبی برای کودک باشد. ولی بعضی از کودکان به دلایل مختلف از مصرف شیر مادر محروم می باشند. در اکثر موارد شیرخشک به عنوان غذای اصلی و یا مکمل غذایی برای نوزاد استفاده می شود.
اگر می خواهید شیرخشک خاصی یا برند ویژه ای برای نوزاد خود انتخاب کنید، هیچ مرجعی به اندازۀ مشورت با پزشک به شما کمک نمی کند. علت چیست؟ ممکن است نوزاد شما دارای بیماری ها یا حساسیت های خاصی باشد. پزشک با بررسی و معاینۀ نوزاد به شما در انتخاب شیرخشک مناسب کمک می کند.
بنابراین اگر می خواهید از شیرخشک به عنوان جایگزین شیر مادر استفاده کنید، هرگز، هرگز و هرگز بدون مشورت با پزشک نوزاد خود اقدام به خریدن هر نوع شیرخشکی نکنید.
انواع شیرخشک
اگر به هر دلیلی مجبور هستید از شیرخشک استفاده کنید، بهتر است ابتدا انواع شیرخشک را بشناسید. ما انواع شیرخشک را خلاصه به شما معرفی می کنیم:
شیرخشک برای نوزادان نارس: نوزادان نارس یا نوزادانی که هنگام تولد وزنی کمتر از 2500 گرم دارند، بهتر است از این نوع شیرخشک، یعنی شیرخشک برای نوزادان نارس، استفاده کنند. ولی متأسفانه این نوع شیرخشک در مقایسه با شیرخشک های معمولی گران تر می باشد.
شیرخشک معمولی بر اساس سن نوزاد: شیرخشک های برند معمولاً بر مبنای سن نوزاد، شیرخشک خود را وارد بازار می کنند:
شیرخشک 1 برای نوزادان از روز تولد تا سن 6 ماهگی
شیرخشک 2 برای نوزادان 6 ماهه تا یک ساله
شیرخشک 3 برای نوزادان یک ساله به بالا
برای تشخیص این شیرخشک ها معمولاً بر روی قوطی های شیرخشک عباراتی درج می شود؛ مانند Infant Formula برای شیرخشک های قابل استفاده از روز تولد، یا Follow-Upformula برای شیرخشک های قابل استفاده برای مابقی سنین.
به لحاظ قیمت، شیرخشک های 1،2 و 3 تقریباً مشابه هم هستند و تفاوتی زیادی با هم ندارند.
شیرخشک برای بچه های حساس: بعضی از نوزادان نسبت به شیرخشک حساس هستند و در واقع با نوزاد سازگاری ندارند.
از کجا بفهمیم شیرخشک به نوزاد نمی سازد؟
جواب: اینکه از کجا بفهمیم شیرخشک به نوزاد نمی سازد، علائم مختلفی بروز می کند که باید با مشاهده و فهمیدن آنها بلافاصله با پزشک نوزاد خود مشورت کنید.
ناسازگاری شیرخشک به نوزاد علائمی را آشکار می کند که مهم ترین آن ها عبارتند از:
ایجاد دانه های قرمز رنگ روی پوست نوزاد
اسهال
استفراغ
بالا نرفتن وزن نوزاد
بی قراری نوزاد
وجود خون در مدفوع نوزاد
و ...
هنگامی که چنین علائمی را مشاهده کردید بلافاصله با پزشک نوزاد خود درمیان بگذارید. پزشک با توجه به علائمی که در نوزاد مشاهده می کند و بررسی بسیاری از پارامترها می تواند به شما کمک کند و شیرخشک های خاصی را به شما پیشنهاد دهد. بنابراین دیگر این مشکل که، از کجا بفهمیم شیرخشک به نوزاد نمی سازد را تا حدودی برای شما روشن کردیم.
شیرخشک برای مصرف بزرگسالان: بله ! شیرخشک ها در بین بزرگسالان نیز دارای طرفداران زیادی است. شیرخشکی که بزرگسالان مصرف می کند دلایل مختلفی دارد. همچنین بزرگسالان دارای طیف وسیع تری از شیرخشک ها را می توانند مصرف کنند. برخی از موارد استفاده شیرخشک برای بزرگسالان موارد زیر هستند:
شیرخشک مخصوص ورزشکاران
شیرخشک مخصوص آشپزها
شیرخشک های کم چرب، پرچرب و ... که در بسته بندی های بزرگ عرضه می شوند.
شیرخشک های مخصوص دسر
شیرخشک های مخصوص شیرینی
شیرخشک مخصوص ورزشکاران به عنوان مکمل های غذایی
خصوصیات 4 نوع شیرخشک
اینکه از کجا بفهمیم شیرخشک به نوزاد نمی سازد، اینجا به شما کمک می کند تا شیرخشکی مناسب برای نوزاد خود تهیه کنید. عوارض ناسازگاری شیرخشک به نوزاد را به طور خلاصه ذکر کردیم. بنابراین حالا که متوجۀ ناسازگاری شیرخشک به نوزاد شدیم می توانیم با مقایسۀ شیرخشک ها با هم، همچنین مشورت با پزشک نوزاد خود به راحتی مناسب ترین شیرخشک را تهیه کنید.
شیرهای بدون لاکتوز (LF)
بعضی از نوزاد ها نسبت به لاکتوز حساسیت دارند و به همین دلیل این نوزادان بهتر است از شیرخشک های بدون لاکتوز یا شیرخشک LF استفاده کنند. شیرخشک های LF لاکتوز حذف شده است. به لحاظ قیمت، این شیرخشک ها از شیرخشک دیگر گران تر می باشند.
شیرخشک های سویا
بعضی از نوزاد ها با پروتئین شیر گاو ناسازگارند و شیر گاو برای آن ها مناسب نیست . شیرخشک سویا برای این دسته از نوزادان مفید است. البته مصرف این شیرهای سویا برای کودکان موقتی است و حتماً باید شیر خشک سویا را با تجویز پزشک تهیه کنید.
شیرخشک های هایپوآلرژیک یا HA
بعضی از نوزادان دارای دستگاه گوارش بسیار حساسی هستند و نسبت به شیر گاو آلرژی دارند و همچنین با شیرهای سویا نیز ناسازگارند. برای این دسته از نوزادان شیرخشک های هایپوآلرژیک یا شیرخشک های HA تجویز می شود که هیدرولیز شده است. به این دلیل هیدرولیز می شود تا هضم پروتئین هایی که در شیر گاو موجود به راحتی هضم شوند.
شیرخشک های آنتی رفلکس یا AR
بعضی کودگان مبتلا به رفلکس معده هستند. شیرخشک های آنتی رفلکس برای این کودکان مناسب است ولی در مقایسه با شیرخشک های دیگر کمی گران تر است
علائم ناسازگاری شیرخشک به نوزاد
همان طور که در موارد بالا اشاره کردیم نوزاد به هر دلیلی ممکن است نسبت به شیرخشک حساسیت داشته باشد و به کودک نسازد. این که از کجا بفهمیم شیرخشک به نوزاد نمی سازد را خودتان با علائمی که ذکر کردیم می توانید متوجه شوید.
عمده علامتی که می توانیم بفهمیم که شیرخشک به نوزاد نمی سازد، تغییر بو و رنگ و سفتی مدفوع کودک است. حدود 2 تا 8 درصد از کودکان نسبت به شیر گاو حساسیت دارند. به عنوان مثال همان طور که عنوان کردیم شیرخشک هایپوآلرژیک یا شیرخشک HA برای این کودکان می تواند مناسب باشد.
به محض اینکه متوجه تغییر بو و رنگ و اسهال یا برعکس یبوست کودک خود شدید به پزشک مراجعه کنید. به سوالات پزشک دقیق و کامل جواب دهید تا مشخص شود علت ناسازگاری شیرخشک به نوزاد چیست. معمولاْ اولین سوالی که باید از پزشک بپرسید در رابطه با همان مدفوع کودک است. مثلاْ اگر کودک شما اسهال شد از پزشک بپرسید که مثلاْ کودک من روزی 5 بار مدفوع می کند که شل هم هست علتش چیست؟ پزشک در اولین مرحله دربارۀ مدفوع کودک شما سوال می پرسد. مثلاً آیا بوی مدفوع کودک شما تغییر کرده است؟ آیا رنگ مدفوع شما تغییر کرده است؟ کودک شما روزی چند بار مدفوع می کند؟ مدفوع کودک شما شل است یا سفت؟ این اطلاعات به همراه معرفی شیرخشکی که برای مصرف کودک خود تهیه می کنید، باعث می شود پزشک بتواند علت ناسازگاری شیرخشک کودک شما را به او متوجه شود.
در رابطه با حساسیت دستگاه گوارش نوزاد به پروتئین شیر گاو باید به این موضوع اشاره کرد که این حساسیت معمولاً تا سن سه سالگی برطرف می شود. البته در بعضی موارد تا 8 سالگی و حتی ممکن است این حساسیت به شیر گاو تا دوران بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند. در این موارد معمولاً این نوع حساسیت، ژنتیکی است.
تغییرات پوستی
در بازۀ زمانی که به فرزند خود شیرخشک می دهید به پوست فرزند خود باید توجه ای خاص داشته باشید. حساسیت نسبت به شیرخشک اگر روی پوست تأثیرگذار باشد می توان به شکل های مختلفی بروز کند.مثلاً در اکثر موارد حساسیت نوزاد شیرخوار به شیرخشک، عوارض پوستی به شکل های زیر دیده می شود:
خارش
اگزما
خشکی پوست
پوسته‌پوسته شدن
کهیر
و ... که این علائم ممکن است به صورت موضعی باشید یا اینکه تمام پوست بدن فرزند را تحت تأثیر قرار دهد.
نحوۀ شیر خوردن فرزند
همیشه حواستان به نحوۀ شیر خوردن فرزندتان باشد. حال کودک قبل از خوردن شیرخشک و بعد از خوردن شیرخشک می تواند متفاوت باشد. مثلاً اگر فرزند شما بعد از خوردن شیرخشک، گاز فراوانی دفع کند، به احتمال زیاد به آن نوع شیرخشک حساسیت دارد.
استفراغ و آب دهان
کودکان در اکثر مواقع در ماه های ابتدایی تولد خود دچار رفلکس معده می شوند و بارها و بارها این اتفاق می افتد که شما باید آن را جدی بگیرید. مثلاْ هنگامی که می خواهید با ضربه زدن به پشت کودک گاز معده او را از معده اش خارج کنید، روی شانۀ شما شیرخورده شده را بالا می آورد که البته این مورد طبیعی است. اما استفراغ های غیرطبیعی و تکرار زیاد آن و همچنین مواقعی که مقدار بسیار زیادی از بزاق کودک تان از دهانش خارج می شود دیگر طبیعی نیست. این دو نشانه می تواند نشانگر حساسیت نوزاد به شیرخشک باشد.
تغییرات ناحیه مقعد
به ناحیۀ مقعد فرزندتان توجه کنید. اگر پوست اطراف ناحیۀ مقعد فرزند شما به شکلی دایره ای قرمز شده است و حتی با کرم های ضد سوختگی ناحیه پوشک بهبود نیابد، به احتمال زیاد فرزند شما به شیرخشکی که می خورد حساسیت دارد.
تغییرات روده‌ای
باید به نحوۀ کارکرد رودۀ کودک اهمیت خاصی بدهید. اگر بعد از اینکه کودک شیرخشک مخصوصی را مصرف کرد و سپس کارکرد رودۀ کودک تغییر قابل توجهی از خود نشان داد، به احتمال فراوان به آن نوع شیرخشک حساسیت دارد.
-تغییرات صورت و تنفس
در بعضی مواقع حساسیت به شیرخشک بسیار شدید است. در این موارد ممکن است در نواحی خاصی روی صورت تورم هایی ایجاد شود که حتی ممکن است تنفس کودک را دچار مشکل کند
مدفوع غیرعادی
اگر به کودک خود شیرخشک می دهید به مدفوع او توجه کنید معمولاْ این مورد زیاد اتفاق می افتد. معمولاْ بوی مدفوع تغییر می کند.اگر بوی مدفوع بسیار متعفن است و خیلی سفت و یا خیلی شل باشد، شک نکنید که شیرخشکی که برای فرزند خود تهیه کرده اید به او ناسازگار است.
راه حل از بین بردن ناسازگاری شیرخشک به نوزاد
از کجا بفهمیم که شیرخشک به نوزاد نمی سازد؟ این سوالی بود که تا حد امکان به آن پاسخ دادیم. اینکه از کجا بفهمیم که شیرخشک به نوزاد نمی سازد منجر شد به تمامی حساسیت هایی که ممکن است در فرزند ایجاد شود. مواردی مانند حساسیت های پوستی، رفلکس معده، کارکرد روده، گاز معده، تغییرات ناحیه مقعدی، تغییرات در مدفوع و ... همگی از علائمی می باشد که نشانگر این است که شیرخشکی که برای مصرف فرزند خود استفاده می کنید به او نمی سازد و کودک شما نسبت به آن شیرخشک حساسیت داشته و ناسازگار است. حالا راه چاره چیست؟
هرگز خودتان اقدام به تعویض شیرخشک کودک خود نکنید. عده ای هستند وقتی که متوجه می شوند شیرخشک به فرزندشان نمی سازد خودسرانه به داروخانه یا فروشگاه های مواد بهداشتی مراجعه می کنند و یک نوع شیرخشک دیگری را تهیه می کنند. این بزرگترین اشتباهی است که شما ممکن است مرتکب شوید.
به جای تعویض خودسرانۀ شیرخشک فرزند خود، به پزشک متخصص کودکان مراجعه کنید. علائم غیرطبیعی را که در فرزند خود مشاهده کرده اید کامل و دقیق شرح دهید. حالا پزشک متخصص کودکان با شنیدن آن ها و معاینۀ فرزند شما علت ناسازگاری را تشخیص می دهد. سپس با توجه به مزاج فرزند شما شیرخشکی را به شما پیشنهاد می کند که دیگر هیچ حساسیتی در فرزند شما ایجاد نگردد.
یک نکتۀ بسیار مهم: اگر فرزند از بدو تولد تا 6 ماهگی از شیر مادر تغذیه کند، احتمال ایجاد شدن این حساسیت ها به انواع شیر و به ویژه شیرخشک به حداقل مقدار ممکن می رسد.
برای کودکانی که به شیر گاو حساسیت دارند توصیه شد که از شیرخشک های هایپوآلرژیک استفاده کنید. شیرخشک هایپرآلرژیک دو نوع می باشد که آن ها را معرفی می کنیم:
1- شیر خشک هایی که بیش تر از حد مورد نیاز هیدرولیز شده اند. این شیرخشک ها حاوی نوعی پروتئین شیر گاوی هستند که در اثر هیدرولیز به ذرات بسیار ریزی شکسته و تجزیه شده اند تا ایجاد حساسیت نسبت به شیرخشک های معمولی به حداقل برسد. باید این نکته را نیز لحاظ کرد که این شیرخشک ها نیز ممکن است تولید آلرژی کنند ولی احتمال آن بسیار کمتر است.
2- شیرخشک های آمینواسیدی که سرشار از ساده ترین نوع پروتئین هستند. آمینو اسیدها جزء ترکیباتی می باشند که موجب تشکیل پروتئین می شوند. استفاده از این شیرخشک ها معمولاً زمانی پیشنهاد می شود که وضعیت کودک شما پس از این که شیرخشک های هیدرولیز شده را که نیز استفاده کرد باز هم تغییری نکند.
شیرخشک های مضر
شیرخشک های مضر، شیرخشک هایی هستند که ایمن نیستند. متأسفانه در بازار شیرخشک، شیرخشک هایی وجود دارند که نیمه هیدرولیز شده اند ولی به نام هایپوآلرژیک معرفی و فروخته می شوند که می توانند واکنش های آلرژی زا ایجاد کنند. شیرهایی مثل شیر بز یا شیر بادام جز ء شیرهای مضر می باشند و هرگز برای نوزاد توصیه نمی شوند.
شما زمانی که شیرخشک فرزند خود را تغییر می دهید، معمولاً علائم حساسیت باید ظرف مدت 2 تا 4 هفته از بین بروند.
توصیۀ پزشکان متخصص کودکان:
تا یک سالگی کودک خود از شیرخشک هایپوآلرژیک استفاده کنید و سپس کم کم و به تدریج شیر گاو را وارد وعده های غذایی فرزند خود کنید.
تهیه کننده : توپ تاپ
