شاید بتوان گفت در بین مکمل های تغذیه ای، مکمل های پروتئینی پرمصرف ترین مکمل است که ممکن است این نوع مکمل ها با املاح و ویتامین ها غنی شده باشد. درصد پروتئین ها در مکمل های مختلف از 25 تا 97 درصد می باشد. نکته ای که باید به آن توجه شود این است که مصرف پروتئین بیش از نیاز بدن ضرورتا منجر به تولید ماهیچه نمی شود

پیشبینی می شود که صنعت تولید و فروش پودرها و مکمل های بدنسازی پروتئینی در سال ۲۰۲۰ تبدیل به یک صنعت ۷-۵ میلیارد دلاری شود چون که این ماده غذایی به علل زیادی در این سال های اخیر خیلی پر استفاده شده است: بعضی از افراد گیاهخوار به وسیله این نوع پروتئین ها کمبود های رژیم غذایی مصرفی خود را پر می کنند، بدنسازان که می خواهند با سرعت زیادتری عضله سازی کنند و افراد بسیاری نیز غذایی می خواهند که خیلی زود آماده بشود و حاوی چربی کمی باشد. هرچند که انواع متنوعی از این مکمل های بدنسازی پروتئینی وجود دارد ولی میخواهیم شما را با نکاتی مهم و بسیار حیاتی در مورد این مکمل ها و پروتئین ها و فواید و خطراتشان آشنا کنیم

شاید بشه گفت در بین مکمل های تغذیه ای ، مکمل های پروتئینی پرکابرد ترین مکمل هستند که احتمال دارد این مکمل ها از املاح و ویتامین ها سرشار باشد. درصد میزان پروتئین ها در مکمل های متفاوت از 25 تا 97 درصد است. نکته ای که باید به آن توجه شود این است که استفاده از پروتئین بیشتر از احتیاج بدن لزوما باعث  تولید ماهیچه نخواهد شد!

این روز ها متاسفانه اکثر جوانان و نوجوانانی که خواهان تناسب اندام خود هستند و به باشگاه های بدنسازی رفت و آمد می‌کنند معمولا درگیر تبلیغات این پودرها و مکمل های بدنسازی پروتئینی می‌شوند و طالبان اصلی و عمده ی این نوع مواد هم هستند. چون در تبلیغات هایی که از این پودرهای پروتئینی می بینند ادعا می‌شود که خوردن آن ها منجر به کاهش وزن و عضله سازی خیلی سریعتر می‌شود

علی رغم اینکه بعضی از این پودرها به شعارهای تبلیغاتی خود عمل کرده و آن ها را به هدفشان رساندند اما سوال اصلی این است که آیا رسیدن به هدف به هر قیمتی؟! قبل از آنکه دوباره بخواهید به سراغ این مکمل ها بروید باید بدانید که با استفاده آنها، عوارض بسیاری در انتظارتان خواهد بود. از کمبود ویتامین گرفته تا مشکلات قلبی و عروقی!

این مقاله را مطالعه کنید تا بیشتر با آسیب های این نوع مکمل ها آشنا شوید

مکمل های بدنسازی پروتئینی و اثر آن برتغذیه ی مناسب و سالم

متداول ترین آسیبی که با استفاده از این نوع مکمل های بدنسازی پروتیئینی فرد مصرف کننده می بیند این است که دچار تغذیه ی نامناسب میشود. زیرا با بیشتر شدن پروتئین دریافتی بدن، مقدار مواد مغذی دریافتی به وسیله مصرف مواد غذایی در بدن نامناسب و نامتعادل خواهد شد

وقتی که به جای خوردن غذا، این نوشیدنی های پروتئینی را مصرف ‌کنید از همه ی مواد مغذی که یک غذای مقوی و سالم مانند ویتامین ها، کلسیم و همچنین دیگر مواد مغذی به بدن شما تزریق میکند محروم خواهید ماند ولی به هرحال اگر واقعا لازم است که آن ها را مصرف کنید یادتان باشد که بدن شما به مواد مغذی دیگری هم احتیاج دارد که باید هر روز و به مقدار کافی جذب بدن شوند آن هم از طریق مصرف مواد غذایی سالم و کامل نه این نوع مواد مضر

مکمل های بدنسازی پروتئینی و جلوگیری از جذب آمینو اسید های ضروری

استفاده از آمینواسیدهای تنها یا گروهی(مثل آرژنین و لیزین) ممکن است در جذب شدن آمینواسیدهای حیاتی تداخل ‏ایجاد کند همچنین اینکه مکمل های آمینواسیدی را بجای غذا جایگزین کنید, ممکن است باعث کمبود بقیه ی مواد مغذی که در غذاهای ‏پر پروتئین مثل آهن,نیاسین و تیامین موجود است شود

مکمل های بدنسازی پروتئینی و کمبود کلسیم

پروتئین نقش خیلی موثری در تقویت کردن استخوان ها و همچنین پیشگیری از تخریب بافت های استخوانی شما دارد. اما نتایج بعضی از آزمایشات نشان می دهد که تغذیه ی غنی از پروتئین ها باعث افزایش ترشحات اسیدی خواهد شد که بدن شما را مجبور به آزاد کردن کلسیم می‌کند. داشتن یک رژیم غذایی متعادل و مناسب که حاوی میزان متعادلی از کلسیم و پروتئین است برای محافظت و تقویت کردن استخوان ها و جلوگیری از پوکی استخوان حیاتی است. هر چقدر مقدار کلسیم از بین رفته بیشتر باشد استفاده از این نوع مکمل ها تاثیر زیادتری بر روی کاهش مقدار کلسیم بدن شما دارد و آسیب های بدتری به استخوان های شما خواهد زد و موضوع دیگر آن است که حداقل از جنبه ی تئوری استفاده ی زیاد از مکمل های بدنسازی پروتئینی باعث افزایش فشار در دو طرف نوترون های کلیه خواهد شد و می گویند پروتئین مضاف بر احتیاج بدن احتمال دارد در طولانی مدت به کلیه ها صدمه بزنند و همچنین موضوع صدمات کبدی نیز در اثر استفاده ی زیاد از این مکمل های بدنسازی پروتئینی مطرح است.

مکمل های بدنسازی پروتئینی و افزایش وزن

درسته که استفاده از مکمل های بدنسازی پروتئینی به شما کمک می‌کند که وزن خود را کاهش دهید و همچنین چربی هایتان بسوزد و حجم عضلاتتان زیادتر شود اما می‌تواند عامل چاقی و اضافه وزن شما هم بشود.باید بدانید که هنگامی که از نوشیدنی ها و مکمل پروتئینی استفاده ‌کنید فقط پروتئین نیست که جذب بدن خواهید کرد بلکه همراه با آن مقدار زیادی مواد افزودنی و کالری اضافی هم  وارد بدن خود می‌کنید. پس می بینید که اگر حواستان به کالری ای که از طریق این پروتئین ها وارد بدن خود میکنید نباشد احتمال اینکه به جای لاغر شدن چاق تر شوید کم نیست. چون که این نوع مکمل ها در افزایش حجم عضلانی بدن تاثیر می گذارند شما وادار هستید که تمرین های سنگین تری بکنید تا کالری بدن خود را بسوزانید و چربی ها را به عضله تبدیل کنید.

مکمل های بدنسازی پروتئینی و مشکلات قلبی

داشتن یک رژیم غذایی سرشار از پروتئین می‌تواند مشکلات حادی برای قلب شما ایجاد کند. درست است که استفاده از این پودر های پروتئینی مستقیما سبب بالا رفتن کلسترول خون شما نمی‌شود ولی اگر در کنار پروتئین هایی که از غذای روزانه خود دریافت می کنید از مکمل ها نیز استفاده کنید خطر ابتلا به بیماری کلسترول بالا را تا حد قابل توجهی افزایش می دهید.

مکمل های بدنسازی پروتئینی و افزایش خطر ابتلا به سرطان

فلزات سنگینی که در بعضی از این مکمل های بدنسازی پروتئینی وجود دارد می‌تواند خطر بروز سرطان را زیاد کند ولی این تنها یک احتمال است. مشاهدات دیگر ثابت کرده اند که پروتئین موجود در آب پنیر قادر است از سایز تومور بکاهد و نیز از زیادتر شدن سلول‌های سرطانی پیشگیری کند. به همین دلیل بهتر  است در این زمینه از یک دکتر تغذیه راهنمایی بگیرید.

استفاده از مکمل های بدنسازی پروتئینی و بالا رفتن مقدار چربی دریافتی بدن

آیا تاکنون راجب ارزش غذایی نوشیدنی های پروتئینه ای که مصرف می کنید مطالعه کرده اید؟

اگر نه این دفعه حتما این کار را بکنید. یادتان باشد کالری اضافه که می تواند از طریق مکمل های بدنسازی پروتئینی وارد بدن شود، اگر در بدن مصرف نشود به صورت بافت چربی ذخیره خواهد شد.علی رغم اینکه اکثر این نوع نوشیدنی ها غنی از پروتئین و مقدار کمی چربی دارند ولی بعضی از انواع آن ها مقدار بسیار زیاد و قابل توجهی چربی را دارا می باشند.

همچنین این نوشیدنی ها شامل مواد نگهدارنده هم هستند. اگر به طور منظم و مرتب ورزش نمی‌کنید و کالری و چربی هایی که در این مکمل ها هستند را نمی سوزانید هیچ گونه علتی برای استفاده از آن ها هم وجود ندارد. این را هم بدانید که اگر تمرین نکنید، پروتئین مصرفی مضاف تبدیل به چربی در بدن شما خواهد شد

مکمل های بدنسازی پروتئینی و مشکلات گوارشی

 مکمل های بدنسازی پروتئینی سبب ابتلا به بیماری های گوارشی در بدن شما خواهند شد.

این را بدانید که هضم شدن پروتئین ها زمان میبرد و اگر به مقدار کافی و مورد نیاز بدن کربوهیدرات نخورده باشید زمان زیاد تری در معده باقی می ماند.معمولا آن هایی که به بیماری عدم تحمل لاکتوز دچار هستند نسبت به بقیه بیشتر در خطر بیماری های گوارشی هستند چون که بیش تر این نوع مکمل ها شامل لاکتوزروم و کازئین هستند که مشکلات افزایش می دهند.

دهیدراته شدن بدن در  اثر مکمل های بدنسازی پروتئینی

مصرف کردن آب به اندازه کافی برای آن هایی که تمرینات بدن سازی، کار یا ورزش‌های سنگین می کنند خیلی حیاتی است. اگر عادت به خوردن این نوع پودرها دارید احتمال اینکه به مقدار مورد نیاز آب بدن تان را تامین کنید بسیار دشوار می‌شود. نتایج تحقیقات نشان داده است که مصرف این مکمل های بدنسازی پروتئینی ممکن است بدن شما را تا حدودی در معرض دهیدراته شدن قرار دهد. مقدار این خطر متناسب با مقدار استفاده از پودرها و یا شدت ورزش و تمرین شما تغییر خواهد کرد.

همچنین باید این را بدانید که بدن شما برای متابولیسم اضافی پروتئین دریافتی، طبیعتا احتیاج به آب بیشتری دارد و بدون آن بدن شما دچار اختلال بی آبی می شود. همچنین باید بدانید که کلیه هایتان نیز به زحمت بیشتری میافتند چون که وادار می‌شوند برای دفع کردن اسیدهای موجود در این مکمل ها بیشتر فعالیت کنند در نتیجه اگر از این نوع پودرهای پروتئینی استفاده می‌کنید میزان آب مصرفی خود را حتما زیاد کنید.
مصرف اضافی پروتئین باعث افزایش تولید مواد زائد آن در بدن شما می شود که دفع کردن این مواد، بار کلیوی را زیاد می کند .در نتیجه ‏زیاده روی در استفاده از این پروتئین ها در طولانی مدت احتمال دارد باعث بروز مشکلات کلیوی مثل نارسایی کلیه شود. همچنین با دفع کردن این ‏مواد از طریق ادرار, آب هم دفع می شود که این کار باعث دهیدراتاسیون (کم آبی) بدن خواهد شد

مکمل های بدنسازی پروتئینی و فلزات سنگین

بعضی از این مکمل های بدنسازی پروتئینی شامل ترکیبات مضری به خصوص فلز های سنگین مثل آرسنیک، جیوه، سرب و کادمیوم هستند. نتایج پژوهش هایی که بر روی 15 نوشیدنی پروتئینه صورت گرفته ثابت می کند که بعضی از این نوع نوشیدنی ها به علت حاوی بودن این ترکیبات مضر، سلامتی بدن شما را با خطرات واقعا جدی رو به رو خواهد کرد. علی رغم اینکه این نوع ترکیبات به مقدار خیلی کمی در این گونه نوشیدنی ها هستند ولی اگر عادت داریدکه در طول روز سه نوبت آن ها را مصرف کنید تبدیل به مقدار زیادی می‌شوند که بدن شما را در معرض آسب هایی قرار می دهند.

مکمل های بدنسازی پروتئینی و آسیب کبدی

یک رژیم غذایی که حاوی پروتئین و بدون کربوهیدرات است بدن شما را در وضعیت کتوزیس ممکن است قرار می‌دهد، وضعیتی که به دنبال  آن بدن شما چربی را به عنوان منبع اولیه‌ی انرژی مصرف می‌کند.که این امر سبب بالا رفتن سطح اسیدیته‌ی خون شما خواهد شد. افزایش سطح اسیدیته دائما در عملکرد کبد شم اختلال ایجاد می کند و احتمال دارد سبب بروز اختلالات حاد کبدی شود.

مصرف زیاد مکمل های بدنسازی پروتئینی ممکن است باعث بروز چه عوارضی می شود؟

مصرف زیاد این نوع مکمل های بدنسازی پروتئینی احتمال دارد سبب بروز سردرد,  افزایش حرکات روده تشنگی,  باد کردن شکم , حالت تهوع ,گرفتگی عضلات و همچنین خستگی و کاهش اشتها هم شود.
شاید برایتان جالب باشد که مقدار مجاز قابل مصرف پروتئین در طول روز تقریبا ۸ دهم گرم در ازای هر کیلوگرم وزن بدن انسان است که برای یک شخص با تقریبا ۷۰ کیلوگرم وزن چیزی در حدود ۵۴ گرم به طور روزانه خواهد بود.

 به اعتقاد دکتر لیزا درایر که متخصص تغذیه است این برآوردها کاملا محافظه کارانه محاسبه شده اند چون که با بالا رفتن سن حجم عضلات شما به طور طبیعی کاهش خواهد یافت، و خیلی مهم است که میزان کافی از این پروتئین ها  استفاده شود تا حجم عضلات بدن شما حفط شود حتی اگر ورزشکار نیستید. به نظر دکتر یک فرد بزرگسال با وزن متعادل باید بین ۲۰ تا ۲۵ درصد کالری مصرفی روزانه اش را به وسیله پروتئین تامین نماید: یعنی ۱۰۰ تا ۱۲۵ گرم گوشت در طول روز برای یک شخص معمولی با یک رژیم غذایی که ارزش ۲٫۰۰۰ کالری دارد

میزان پروتیئن مورد نیاز هر فردی با دیگری یکسان نیست، پس افراد بالغ یا آن هایی که در حال ریکاوری بعد از یک عمل جراحی یا یک بیماری هستند به میزان بیشتری گوشت احتیاج دارند.اما متاسفانه در ایران، ورزشکاران به مقدار چندین برابر میزان توصیه شده توسط متخصصین پروتئین را به شکل منابع غذایی، پودر و یا مکمل های بدنسازی پروتئینی وارد بدن خود می کنند .

رژیم غذایی ای که شامل پروتئین زیاد و کربوهیدرات کم است در آن هایی که تصمیم به ‏کاهش وزن خود را دارند و یا در بدنسازان برای ازدیاد حجم عضلاتشان مصرف می شود که متاسفانه در ایران ورزشکاران بدنساز چندین برابر میزانی که تجویز شده از پروتئین به صورت منابع غذایی، پودر و یا مکمل ها مصرف می کنند که این کار احتمال دارد ‏برای بدن آن ها عوارض جبران نشدنی در پی داشته باشد.

این مسئله که تا چه حد این گونه رژیم های غذایی می تواند برای عضله سازی یا کاهش وزن بدن موثر باشد و یا اینکه چه عوارضی در دراز مدت در ‏بدن مصرف کنندگان و بدنسازان ایجاد می کند، جای بحث و بررسی دارد‎.‎تقریبا یک فرد سالم و بالغ‎ در ازاء هر کیلوگرم وزن بدنش احتیاج به g/kg 1 پروتئین دارد. ‏پروتئین مورد نیاز در ورزشکاران جوان و آماتور که تقریبا شش روز در هفته را یک ساعت و نیم روزانه تمرین می کنند g/kg 1/5 تخمین زده شده است.

در یک پژوهش ثابت شد که ساخت و ساز پروتئین بدن ورزشکاران قدرتی که‎ g/kg 1/4 ‎پروتئین روزانه مصرف ‏می کردند در قیاس با آن هایی که‎ g/kg 9/0 ‎استفاده می کردند زیادتر بود. هنگامی که پروتئین دریافتی بدن به‎ g/kg 4/2 ‎ارتقا یافت, ‏ساخت و ساز پروتئین چیزی بیشتر از آنچه با مصرف‎ g/kg1/4 ‎در روز به دست آمده بود نشد.

در نتیجه میتوان گفت که افزایش مصرف پروتئین فقط تا یک مقدار خاصی می تواند سبب افزایش ساخت پروتئین در بدن ‏شود.به توصیه دکترها ورزشکاران باید توجه داشته باشند که پیش از افزایش مصرف پروتئین ,آزمایشات مرتبط به سلامتی ‏کلیه,کبد و ..صورت گیرد تا از عواقب احتمالی بعدی جلوگیری شود‎.‎

مطلب دیگری که باید توجه شود این است که در آن دسته از ورزشکارانی که تمرین های قدرتی مانند بدنسازی، پاورلیفتینگ ، وزنه برداری یا پرورش اندام انجام می دهند احتیاج بدن آن ها به پروتئین در قیاس با افراد معمولی بیشتر است و اگر بخواهند این میزان پروتئین را فقط به وسیله غذای روزانه دریافت کنند شاید از نظر مالی برایشان مقرون به صرفه نباشد.

از سوی دیگر در بعضی مواد غذایی ترکیباتی مانند چربی ها وجود دارد که احتمال دارد ورزشکار نخواهد که آن ها را استفاده کند در نتیجه استفاده از مکمل های بدنسازی پروتئینی به گونه ای می تواند برای این افراد توجیه منطقی داشته باشد اما میزان مصرف این مکمل ها و همچنین متناسب با احتیاج ورزشکار و فعالیت بدنی اش، جثه، سن و وضعیت فیزیولوژیکی اش باید مقدار متعادلی باشد

در مورد این موضوع پژوهشات بسیاری شده است و خیلی از صاحب نظران تغذیه و پزشکی بنابر تحقیقات صورت گرفته می گویند استفاده مازاد نیاز پروتئین در طولانی مدت می تواند مسبب عوارض حادی شود ولی در مقابل تعدادی دیگر از متخصصان تغذیه می گویند که مشکلی به وجود نمیاورد ولی چرا؟

حقیقت این است که پزشکانی که معتقد به مشکل زا بودن استفاده ی بیشتر از احتیاج پروتئین هستند می گویند پروتئین ها به ویژه پروتئین هایی که از حیوانات نشات می گیرند از جنبه ی میزان فسفات و سدیم سرشار بوده و به درستی در بدن تصفیه نخواهند شد همچنین سبب افزایش یافتن دفع کلسیم از طریق ادرار می شوند که بر روی استخوان شما تاثیرات نامناسبی خواهد داشت

نظرات متفاوت متخصصین در مورد مکمل های بدنسازی پروتئینی

برخی از متخصصین نیز می گویند که استفاده پروتئین بیش از احتیاج بدن مشکلی ایجاد نمی کند و راجب ابتلا به مشکلات استخوانی در نتیجه ی استفاده از این نوع مکمل های بدنسازی پروتئینی معتقد هستند که به این جهت که ورزشکاران، تمرین های قدرتی انجام می دهند تحمیل زیاد فشار بر استخوان هایشان اتفاقا باعث تحریک استخوان های بدن آنها می شود.

این گروه از صاحب نظران معتقدند که ما هیچگونه پژوهشی نداریم که ثابت کند رواج پوکی استخوان در بدنسازان در مقایسه با افراد معمولی بیشتر است و بالعکس آن ها استخوان های مقاوم تری دارند همچنین در مورد آسیب های وارده بر کلیه و کبد نیز چنین عقیده ای دارند که ازدیاد بیماری های کبدی و کلیوی در بدنسازان لزوما بیشتر از افراد معمولی نیست.

همچنین نباید فراموش کرد که در مورد تاثیرات استفاده دراز مدت این نوع مکمل های بدنسازی پروتئینی در مقادیر زیاد تحقیقات زیادی انجام نشده است در نتیجه نمی توان قضاوت قطعی راجب آن کرد که آیا استفاده از این مکمل ها بی ضرر است و یا عوارضی را به دنبال دارد.

نقش مربی ها در بروز این مشکلات

در باشگاه های بدنسازی متداول است که مربیان ورزشی که حتی تحصیلات آکادمیک هم ندارند و یا فقط کارشناس تربیت بدنی هستند و فقط در دو واحد، آشنایی با اصول تغذیه تحصیل کرده اند رژیم های غذایی عجیب و غریبی را به بسیاری از بدنسازان توصیه می کنند که شامل مکمل های بدنسازی پروتئینی نیز است.

اسیدآمینه ها

آمینو اسیدها از انواع دیگر مکمل ها است که به صورت خالص آمینو اسید شاخه دار و یا منفرد مثل گلوتامین است و یا آرژنین که استفاده آنها خیلی رایج است. راجب این گونه از مکمل ها پژوهشات زیادی شده است و در مورد اثرات آن در تمرین های قدرتی و افزایش حجم ماهیچه نتایج ضد و نقیضی داریم که بیشتر آن ها اثرات مثبتی از آن را تایید نمی کنند

اثرات مثبت مکمل های بدنسازی پروتئینی

علی رغم همه ی این مواردی که گفته شد این مکمل های بدنسازی پروتئینی اثرات مثبتی هم دارند مثلا بر قدرت ورزشکاران و یا ظرفیت تنفسی آنها تاثیر مثبتی میتواند بگذارد و یا بازده ورزشکار را بیشتر کند اما باز هم بر این موضوع تاکید می کنیم استفاده از این مکمل ها دوزی دارد و براساس میزان فعالیتی که انجام می دهید باید دوز مشخص شود.

یا به عنوان مثال دیگر میتوان گفت که خوردن یک قاشق غذاخوری یا 15 گرم پودر پروتئین روزانه برای افرادی که از کمبود وزن احساس رنج می کنند، مفید است؛ اما استفاده خودسرانه و زیاد آن عوارض بسیار خطرناکی را در پی دارد.

توجه کنید که ورزشکاران حتما باید این نوع پودرهای پروتئینی را از داروخانه ها بگیرند؛ چون که بیشتر مکمل های بدنسازی پروتئینی که در باشگاه های بدنسازی به فروش می رسد ،بدون مجوز وزارت بهداشت هستند و استاندارد سلامت ندارند.

متخصصان به آن دسته از بدنسازانی که قصد دارند عضلات خود را تقویت کنند پیشنهاد می‌کنند در رژیم غذایی خود موادی، مثل لوبیا، مرغ، ماهی، عدس تخم مرغ، آجیل و دانه سویا را جای دهند چون که این مواد برخلاف مکمل های بدنسازی پروتئینی به طور طبیعی حاوی آمینو اسید در درون خود هستند و استفاده ی متعادل آن‌ها به سلامت بدن و همچنین تقویت عضله‌ها کمک میکند.

نتیجه‌گیری

به طور قطع مصرف پروتئین خیلی مهم است و میتوان گفت که پروتئین بلوک ساختمانی بدن است. اما استفاده از آن به میزان زیادتر از حد نیاز اصلا پیشنهاد نمی‌شود. پس، استفاده از پروتئین را تحت کنترل داشته باشید و توجه کنید که به مقدار مورد نیاز پروتئین مصرف می‌کنید.

تهیه کننده : توپ تاپ