آمبلیوپی همان تنبلی چشم است که در واقع موجب ضعف دید می گردد و این بیشتر در کودکان به چشم می خورد که در اوایل زندگی خود هستند؛ زیرا این بیماری چشمی مربوط به عدم رشد مناسب و کافی اندام های داخلی چشم در ابتدای نوزادی و حتی جنینی می باشد.این ضعف چشم یا تنبلی چشم در هر دو چشم وجود دارد اما شایع ترین آن در بین کودکان، تنبلی چشمی در یک چشم است که اولین تجویز چشم پزشک نیز عینک خواهد بود.عموماً تنبلی چشم در بدو تولد به میزان قابل توجهی وجود دارد و این تا سن 7 سالگی در صورت عدم درمان رشد می کند و حتی منجر به نابینایی می شود.در این مطلب قصد داریم به سبب اهمیت بالای موضوع تنبلی چشم در کودکان، توضیحاتی را ارائه داده و راههای درمان آن را بیان نماییم.

تنبلی چشم در کودکان:

تنبلی چشم بیماری بسیار شایع چشمی به ویژه در کودکان است که در ظاهر مشکلی خاص در چشم مشهود نیست و این امر از جمله دلایلی است که گاهاً سبب پنهان ماندن این بیماری تا سنین بالا نیز می شود.کم کم کاهش دید مرکزی چشم در کودکان تشدید می گردد و در صورت عدم توجه، با کاهش دید، حالت دید سه بعدی شروع، و با از دست دادن بینایی برای تمام عمر ختم می شود. از این رو مهم ترین عاملی که در فرآیند تنبلی چشم کودکان مؤثر می باشد، تشخیص به موقع و سریع آن، با توجه به سن کم کودک می باشد.تشخیص ضعف چشم به ویژه در نوزادان کار سختی است که توسط متخصص چشم پزشکی تشخیص داده می شود و اغلب براساس قدرت تمرکز یک چشم نوزاد در حالی که چشم دیگر را پوشانده باشند، قابل تشخیص و تخمین خواهد بود.

نشانه های تنبلی چشم در کودکان

*مالیدن مکرر چشم و تنگ کردن آن:کودکان مبتلا به تنبلی چشم، با مالیدن پی در پی چشم به علت از دست دادن دید و یا تاری دید، به ناچار چشم ها را می مالند.

*چرخاندن سر در هنگام دیدن تلویزیون و یا نزدیک شدن بیش از حد به صفحه تلویزیون: از نشانه های دیگر تنبلی چشم در کودکان این است که خیلی خود را به صفحه تلویزیون نزدیک می کنند و یا هنگام دیدن فیلم، به علت نور تلویزیون و عدم دید کافی در چشم آنها، مرتب سرشان را می چرخانند.

*عدم دقت و تمرکز: در کودکان با تنبلی چشم تمرکز و دقت در برنامه ها دیده نمی شود چون آن واحد مغز فرمان ندیدن می دهد و کودک نیز تمرکز و دقت خود را از دست می دهد.

*مشکل در مهارتهای حرکتی: نشانه دیگر تنبلی چشم کودکان، عدم داشتن مهارت کافی در انجام مهارتهای حرکتی و بعضاً ورزشی است.

*عدم تشخیص رنگ ها: کودکان مبتلا به تنبلی چشم، به خوبی توانایی تفکیک و تمیز رنگ ها را از هم ندارند.

*عدم تشخیص درست فاصله: چنانچه بخواهید تنبلی چشم کودک خود را ارزیابی کنید با نشان دادن جسمی در فاصله دور، براحتی می توانید متوجه تنبلی چشم او شوید.

*پلک زدن مداوم و تجمع اشک در چشم: بیشتر کودکان مبتلا به تنبلی چشم از سوزش و قرمزی چشمشان شکایت دارند و آبریزش و اشکی که در چشمشان تجمع می یابد برایشان آزار دهنده می باشد.

*عدم شادابی چشم و یا اصطلاحاً خستگی و خاموشی نهفته: چشم کودکان مبتلا به تنبلی، بیشتر مشابه افراد خواب آلوده ایست که خود را نشان می دهد.

*مشکل با ورزش های تمرکزی (تیر اندازی،هدف گیری و...)

*نداشتن توانایی انجام محاسبات ساده ریاضی

*مشکل در خواندن و نوشتن

سه علت اصلی تنبلی چشم در کودکان:

-مسدود شدن راههای بینایی در کودکان: شدید ترین حالت ضعف چشم کودکان که به دلیل افتادگی پلک یا مشکلات قرینه می باشد، سبب انسداد مسیر های چشم و بینایی می گردد.

-اختلالات بینایی در کودکان: این اختلالات که بیشتر شایع است و تشخیص آن به سختی امکان پذیر می باشد و ظاهری سالم دارد، همان عیوب انکساری است و با عینک اصلاح می گردد.

-لوچی یا انحراف چشمی در کودکان: این مشکل به دنبال استرابیسم روی می دهد و کودک به دلیل نداشتن دید در یک چشم، ناچار بر چشم دیگر فشار می آورد و این موجب عدم رشد و تکامل چشم ناسالم شده و آن را تنبل می کند.

راههای درمان تنبلی چشم:

*تشخیص به موقع: همانطور که گفته شد از مؤثرترین راه های درمان تنبلی چشم، تشخیص به موقع و سریع، بخصوص در سنین پایین می باشد.

*چنانچه تنبلی فقط در یک چشم باشد می توان به راحتی با استفاده بیش از حد از چشم بیمار، تنبلی و ضعف آن را کم نمود. در این شیوه می توانید با پوشاندن چشم سالم به مدت چند هفته تا چندین ماه، از چشم ضعیف خود بیشتر استفاده کرد تا زودتر بهبود یابد.

*در صورتی که ضعف چشم در هر دو چشم یکسان باشد می توان با تشخیص پزشک متخصص با عینک بر طرف شود زیرا، این نوع از تنبلی چشم بیشتر با ضعف و دوربینی و نزدیک بینی همراه  می باشد.

*مصرف قطره های چشمی: براساس تشخیص پزشک معالج، گاهی برای درمان تنبلی چشم به جای استفاده ازپوشاندن چشم از قطره های چشمی در چشم سالم استفاده می شود تا باعث تاری دید در چشم سالم شده و از این رو با فشار بر چشم ضعیف تر، درمان سرعت گیرد.

*عدسی های چشمی: روش دیگر برای درمان تبلی چشم، تجویز چشم پزشک به استفاده از عدسی چشمی در چشم سالم است و در واقع استفاده بیشتر از چشم ضعیف، براساس مطالب گفته شده در بالا.

*روش درمان فعال: از روش های تخصصی تر که با مراجعات و پیگیری های مکرر امکان پذیر می باشد، درمان فعال یا فعال درمانی چشم می باشد. در این روش، هدف وادار کردن چشم تنبل به تحرک می باشد.

* بکارگیری لنز های مخصوص در درمان تنبلی چشم : با توجه به شدت بیماری و سن کودک، پزشک متخصص می تواند لنز مخصوص را برای درمان تنبلی چشم تجویز نماید.

*جراحی: از دیگر راههای درمان تنبلی چشم می توان به جراحی اشاره کرد و تقریباً این روش آخرین راه درمانی می باشد که بسیار هزینه بر و در عین حال، بیشتر در سنین بالای 18 سال انجام می شود.

نکات مهم تنبلی چشم  و راههای درمان  را بدانیم:

-باید تنبلی چشم را با ضعف چشم تمیز دهیم؛ چرا که تنبلی چشم در صورت تداوم به ضعف و بینایی مطلق منجر می شود.

-براساس تحقیقات، تماشای انیمیشن های سه بعدی با عینک های سه بعدی، می تواند درمان مناسبی برای تنبلی چشم باشد.

-بهترین زمان تشخیص تنبلی چشم، قبل از 6 سالگی می باشد؛ چون تکامل سیستم بینایی در سن 8 تا 10 سالگی شروع می شود و درمان تنبلی چشم، در سنین بالاتر تقریبا بعید می باشد.

سایر مطلب های پیشنهادی:

آیا تنبلی چشم ارثی است؟ دکتر حمزه پاسخ می دهد